قفقاز، جغرافیای صلح و همزیستی مسالمت آمیز
جنگ محدود چندماهه میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، به‌دنبال آزادسازی مناطق اشغال شده توسط ارتش ارمنستان در تاریخ نهم نوامبر ۲۰۲۰ ، آتش‌بس میان دو کشور برقرار شد. علی‌رغم این آتش‌بس، درگیری‌های مقطعی و پراکنده میان دو کشور ادامه دارد اما روند این مناقشات با درایت دولت‌های دو طرف به سمت معاهده‌ی صلح پیش می‌رود. ازاین‌رو چشم‌انداز روابط میان دولتین ارمنستان و جمهوری آذربایجان، امیدوار کننده و مثبت به نظر می‌رسد. چنین معاهده‌ی صلحی می‌تواند اقتصاد ارمنستان را از بن‌بست کنونی در آورد و در اصلاح روابط نه‌چندان مناسب پیشین با ترکیه و گرجستان نیز بسیار مؤثر باشد.
در همین منطقه، بروز تنش‌های سیاسی میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران شگفتی بسیاری از فعالان اقتصادی را برانگیخته است. دو کشوری که انتظار می‌رود مناسبات هم‌جواری آنها به دلیل اشتراکات زبانی و فرهنگی جمعیت بزرگی از آذربایجانی‌های ایران و نیز اشتراکات مذهبی بین شیعیان دو کشور، بستر مناسبی برای روابط سیاسی و اقتصاد قدرت‌مند بین آنها باشد. این تنش‌ها نگرانی‌هایی در فعالان اقتصادی که بر روی تجارت با جمهوری آذربایجان سرمایه‌گذاری کرده‌اند پدید آورده است. به منظور بررسی گذشته و آینده‌ی این روابط و نیز ترسیم چشم‌اندازی برای مدیریت ریسک صادر کنندگان و صاحبان کسب‌وکار ایرانی فعال در جمهوری آذربایجان، همایشی به همین منظور در تاریخ ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در تهران برگزار شد.
در این همایش در خصوص بررسی موانع همکاری‌های اقتصادی و سیاسی با کشورهای قفقاز و همچنین راهکارهای حل‌وفصل آنها گفت‌وگو شد.
رییس هیئت مدیره شرکت آذرپویا تجارت ملل، آقای مهندس محمدعلی نجاری کهنمویی نیز به عنوان سخن‌ران در این همایش حضور داشتند و از موانع و مشکلات موجود برای تجار و بازرگانان ایرانی صحبت کردند و راه‌حل‌هایی به‌شرح زیر برای رفع این موانع و همچنین ایجاد بسترهای لازم برای ترغیب و تشویق فعالین اقتصادی در این حوزه ارائه دادند.
خبرگزاری تسنیم:
همایش قفقاز جغرافیای صلح همزیستی مسالمت آمیز
ما باید دیدگاه‌مان در منطقه برد-برد باشد
در این نشست همچنین محمدعلی نجاری، رئیس انجمن صادرات خدمات فنی ومهندسی و مرکز تجاری ایران در جمهوری آذربایجان سخنانی را درباره‌ی روابط اقتصادی در منطقه ایراد کرد.
وی گفت:
در رابطه با منطقه‌ای صحبت می‌کنیم که این منطقه متعلق به ما بود. بخشی از سرزمین ما بوده و در اثر بی‌کفایتی شاهان ما به هر دلیلی که باید آسیب‌شناسی شود، از دست ما گرفته شده است. اکنون در یک پلان استراتژیک این مدلی نگاه کنیم که قفقاز متعلق به ما بوده است. نگاه کنید اکنون پاکستان در منطقه حضور دارد و منافع اقتصادی را می‌برد و یک شرکت ایرانی عاجز است. باید تحلیل کنیم که تاکنون چه اتفاقاتی افتاده و دیپلماسی ما به‌جای دیپلماسی ابتکاری، دیپلماسی انفعالی را انتخاب کرده است.
نجاری ادامه داد: دیدگاه غلطی وجود دارد که به‌جای اینکه بخواهد از موضوع قومیت‌ها در منطقه قفقاز به عنوان یک امتیاز و فرصت استفاده کنند، روزبه‌روز عرصه را تنگ‌تر کردند و شرکت‌های ایرانی نتوانستند در این منطقه خود را نشان بدهند. ببینید پاکستان الان از کجا به این منطقه آمده است! این یک دیپلماسی هوشمندانه است. از منظر اقتصادی شرکت‌های ما باید میلیون‌ها دلار در آنجا کار می‌کردند، اما اکنون مدیرعامل شرکت ایرانی که یک آذری هم هست، دیپورت می‌شود. ما یک بغضی ایجاد کردیم و بخشی از این واکنش‌ها فردی است و در داخل دیپلماسی دراز مدت نمی‌گنجد. همسایه پیراهن نیست که بشود آن را دور انداخت یا عوض کرد!
وی با اشاره به سفر الهام علی‌ئو رئیس جمهور آذربایجان در سال 1395 به ایران گفت: وی به دیدار رهبر انقلاب رفت. آنجا رهبری گفتند که مراودات اقتصادی ما با توجه به ارتباط بسیار نزدیک دو کشو بسیار پایین است و باید 10 برابر شود. حالا کدام یک از آنانی که می‌گویند دیپلماسی ما ولایی است، یک قدمی برداشتند؟! از سال 95 چه کاری انجام شده است؟ نه‌تنها کاری صورت نگرفت بلکه قراردادهای ما هم فسخ شد. الان سرمایه‌گذاران ایرانی در آذربایجان تحت فشار هستند. سرمایهی آنان درواقع سرمایهی شخصی نیست بلکه سرمایه ملی است که به خطر افتاده است.
نجاری در پایان گفت: اگر گوش شنوایی باشد، عزت و کرامت ایرانی بودن و منافع بلندمدت ما ایجاب می‌کند که راه‌های اشتباه را اصلاح کنیم. بایستی استراتژی جدیدی شکل بگیرد. ما باید دیدگاه‌مان برد-برد باشد. باید منافع طرف مقابل را درک کنیم. لزومی ندارد که رژیم صهیونیستی در اینجا حضور داشته باشد. به نظر من ما خودمان این رژیم را با سیاست‌های غلطمان به منطقه آوردیم. ما اول باید عیب‌های خودمان را آسیب‌شناسی کنیم و بعد دنبال عیب‌های دیگران بگردیم.
