فرش دستباف در ایران متولی دولتی ندارد
سید مرتضی حاجیآقا میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران، با تأکید بر اهمیت صنعت فرش بهعنوان یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی و اجتماعی ایران و با مزیت نسبی اقتصادی، از غفلت و بیمهری دولت سیزدهم نسبت به این ظرفیت انتقاد کرد. او در نشست خبری به مناسبت روز ملی فرش اشاره کرد که مرکز ملی فرش ایران، در سال ۱۳۸۲ برای تمرکز فعالیتهای فرش در وزارت بازرگانی تأسیسشده، پس از ادغام وزارت بازرگانی با وزارت صنایع و معادن، به یکی از معاونتهای وزارت صنعت، معدن و تجارت تبدیل شد. حاجیآقا میری خاطرنشان کرد که انتقال مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در سال ۱۴۰۰ مشکلات صنعت فرش را تشدید میکرد. او افزود که تغییرات چارت وزارت صنعت، معدن و تجارت باعث تنزل جایگاه مرکز ملی فرش و ادغام آن با اداره کل صنایع خلاق اسباببازی شد، که به تعلیق فعالیتهای مفید این مرکز انجامید. حاجیآقا میری خواهان تشکیل سازمان ملی فرش و صنایعدستی زیر نظر رئیسجمهوری شد.
سید مرتضی حاجیآقا میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران، افزود که مدتهاست مرکز ملی فرش در حالت تعلیق است و هیچ فعالیت مفیدی انجام نمیدهد. او تأکید کرد که کمیسیون از ابتدا با تغییر جایگاه مرکز ملی فرش مخالف بوده و خواهان تشکیل سازمان ملی فرش و صنایعدستی زیر نظر رئیسجمهوری است. حاجیآقا میری همچنین به کاهش صادرات فرش ایران اشاره کرد و گفت که آمار صادراتی نشان از تنزل این صنعت دارد. بعد از تحریمهای آمریکا در سال ۱۳۹۷، صادرات فرش بهصورت فزاینده و با شیب تندی کاهش یافته است. او ابراز امیدواری کرد که دولت آینده سیاستی اتخاذ کند که به رشد و بازگشت به بازار جهانی فکر کند.
علا نور توکلی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران، در این نشست بیان کرد که با از بین رفتن صنعت فرش، اشتغال نیز از بین میرود و هنرمندان این صنعت به کارگری و رانندگی روی میآورند، درحالیکه هیچکس نمیتواند مانند آنها فرش ببافد و زیبایی خلق کند. او تصریح کرد که فرش دستباف متولی دولتی ندارد و به مشکلات برگزاری نمایشگاه فرش دستباف ایران اشاره کرد که امسال بهجای هفت روز، تنها در چهار روز برگزار خواهد شد، که به نظر او باعث کاهش شرکتکنندگان میشود. توکلی انتقاد کرد که مرکز ملی فرش دیگر نمایشگاهها را برگزار نمیکند و به جای تلاش برای افزایش صادرات و بازاریابی فرش دستباف، درگیر حل مشکلات خلقالساعه است. او افزود که نشستها اغلب به ناامیدی میانجامند و مشکلاتی مانند فرش مرجوعی و پیمانسپاری ارزی همچنان بدون حل باقی ماندهاند، که این وضعیت مسیر صنعت فرش را خستهکننده کرده است.
حامد چمنرخ، نایبرئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران، در ادامه نشست بیان کرد که فرش برای ایرانیها یک کفپوش نیست، بلکه رابطهای احساسی با آن دارند. او اشاره کرد که در دولت سیزدهم، فرش دستباف با مشکلات زیادی مواجه شده است، و از جمله مشکلات میتوان به ادامه تحریمهای آمریکا بعد دولت دوازدهم و تغییر قوانین از جمله بازگشت ارز حاصل از صادرات اشاره کرد که باعث افت صادرات بخش خصوصی شد. چمنرخ تصریح کرد که در دوران تحریم، صادرات فرش حدود ۲۰۰ میلیون دلار کاهش یافت و با تصمیم بانک مرکزی، افت ۱۷۰ میلیونی دیگری نیز رخ داد. در دولت سیزدهم نیز این روند مشکلآفرین ادامه یافت و جایگاه مرکز ملی فرش تضعیف شد. او اشاره کرد که حدود ۱۰ میلیون نفر بهطور مستقیم و غیرمستقیم در صنعت فرش مشغول به کار هستند و بیتوجهی دولت به این حوزه باعث یأس و ناامیدی شده است. چمنرخ به بند “ک” تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ اشاره کرد که اخذ تعرفه و عوارض صادراتی و الزام به پیمانسپاری ارزی در خصوص صنایعدستی ممنوع بود، اما در بودجه ۱۴۰۳ حذف شد و این باعث نگرانی بیشتری شد. او تأکید کرد که تضعیف فرش دستباف تبعات اجتماعی و اقتصادی دارد و هزینه ایجاد شغل در این حوزه توسط بخش خصوصی تأمین میشود. چمنرخ پیشنهاد داد که دولت آینده سازمان ملی فرش و صنایعدستی را زیر نظر رئیسجمهوری تشکیل دهد تا مشکلات این حوزه حل شود و ایران بتواند سهم خود را در بازارهای جهانی بازپس گیرد.
در ادامه این نشست، سید مرتضی حاجیآقا میری به بیمه قالیبافان اشاره کرد و اظهار داشت که این بیمه دارای قانون مشخصی است و باید اعتبارات آن از طرف دولت تأمین شود، اما متأسفانه چنین نمیشود. او ابراز امیدواری کرد که دولت آینده به این موضوع توجه کند.
حاجیآقا میری در مورد صنایعدستی نیز گفت که این حوزه، مانند فرش، ظرفیت مناسبی برای کشور دارد. او افزود که از ۴۰۰ رشته شناختهشده صنایعدستی در جهان، ۳۰۰ رشته در ایران فعال هستند و ایران در این زمینه رتبه اول را دارد، حتی بالاتر از چین. او تأکید کرد که هیچ استانی در کشور نیست که فرش و صنایعدستی در آن فعال نباشد و این گستردگی نشان میدهد که با بهرهگیری از تمامی ظرفیتها، میزان اشتغال و ارزآوری در کشور افزایش مییابد.
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایعدستی اتاق ایران همچنین بر این نکته تأکید کرد که پیمانسپاری ارزی یکی از مهمترین مشکلات حوزه صادرات فرش و صنایعدستی است و یکی از عوامل اصلی کاهش شدید میزان صادرات آنها بوده است
حامد چمنرخ درباره حضور نیروی کار افغانستانی در صنعت فرش بیان کرد که تعداد این نیروها اندک است و بیشتر در خراسان رضوی و جنوبی حضور دارند، اما این تعداد تأثیری بر بازار ندارد. او توضیح داد که فرشهای افغانبافت در ایران تولید نمیشوند بلکه به صورت قاچاق از افغانستان وارد میشوند و در بازار عرضه میشوند. این فرشها با طرحهای مینیمال و رنگهای جذاب مانند قرمز، مشابه فرش بلوچ، به بازار آمدهاند. اما فرشهای افغان از پشم دباغی اصفهان استفاده میکنند که استهلاک بالایی دارند، در حالی که فرش بلوچ از بهترین پشم ایرانی زابلی تولید میشود. توکلی اشاره کرد که بارها از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خواستهاند تا با این موضوع برخورد کند اما تاکنون موفقیتی حاصل نشده است. در ادامه، سید مرتضی حاجیآقا میری از تهیه یک بسته توسعهای برای صنعت فرش و صنایعدستی خبر داد که با تأیید فعالان این حوزه به رئیس دولت آینده ارائه خواهد شد و ابراز امیدواری کرد که دولت آینده با بخش خصوصی همکاری کند و به رفع تحریمها توجه ویژهای داشته باشد.
منبع : اتاق ایران